Zastanawiałeś się kiedyś, jak bardzo poważnym problemem jest to, że w naszym kraju codziennie wiele dzieci zabieranych jest z domów rodzinnych? Jeśli miałeś beztroskie dzieciństwo i kochających rodziców – masz naprawdę ogromne szczęście. Niestety nie każde dziecko ma taką możliwość.
Zaspokojenie potrzeb dziecka jest niezbędne, aby mogło rozwijać się prawidłowo i być szczęśliwe. Dzieci potrzebują nie tylko jedzenia, wody, zaspokojenia potrzeb fizjologicznych. Potrzebują również miłości, poczucia bezpieczeństwa i akceptacji. Potrzebują możliwości nauki i rozwoju. Deprywacja potrzeb niesie za sobą katastrofalne skutki, które mają również wpływ na dorosłe życie człowieka.
Środowisko rodzinne to pierwsze i najważniejsze miejsce, w którym dziecko uczy się jak żyć, jakie normy są akceptowalne w społeczeństwie a jakie nie, co jest dobre a co złe. To właśnie rodzina powinna zapewnić maluchowi wszystko to, czego potrzebuje aby się rozwijać i wyrastać na pewnego siebie i odpowiedzialnego człowieka. Niestety w Polsce wciąż jest z tym duży problem, a pracownicy socjalni, asystenci rodzin i inne zawody społeczne, mają bardzo dużo pracy w tej kwestii.
Powodów i objawów niewydolności rodzin może być dużo, jest to kwestia bardzo indywidualna. Dzięki obserwacji zachowań dzieci możemy ustalić, czy w rodzinie jest dobrze czy też źle. Najczęściej dzieci z rodzin dysfunkcjonalnych przejawiają zachowania takie jak: niepewność, niechęć do nauki i kontaktów z innymi, agresja, wycofanie. Często widać, że w ich edukacji jest wiele niepokojących braków. Oczywiście sytuacje są różne, więc objawy również. Rodzina może być dysfunkcjonalna z powodu występowania w niej uzależnień, przemocy fizycznej albo psychicznej, nieodpowiedzialności rodziców, braku ich zainteresowania dzieckiem i jego potrzebami. Często są to problemy, które występują w danej rodzinie od pokoleń. Rodzice nie potrafią stworzyć dobrych warunków dla swoich dzieci, ponieważ sami nie mieli odpowiednich wzorców. To temat bardzo szeroki, możliwości, przyczyny, powody i objawy są bardzo różne.
Oczywistym jest fakt, że dziecko kocha swoich rodziców. Jest od nich zależne, nawet jeśli rodzice nie są idealni, dziecko nie zna prawidłowości i jest przywiązane do rodziców. Uważa się, że to właśnie rodzina jest najlepszym środowiskiem dla dziecka, nawet jeśli ma problemy. Dlatego właśnie nawet w sytuacji, w której dziecko trafia do pieczy zastępczej, podejmowane są wszelkie możliwe kroki, aby mogło wrócić do rodziców. Potrzebna jest do tego chęć ze strony dorosłych. Taka rodzina jest wspierana, rodziców uczy się jak zaspokajać potrzeby dziecka i dlaczego jest to ważne. Często jednak rodzice nie są zainteresowani tym, aby stworzyć dziecku odpowiednie warunki, i otrzymać z powrotem możliwość ich wychowywania. W takich sytuacjach dziecko trafia do pieczy zastępczej.
Piecza zastępcza dzieli się na instytucjonalną i rodzinną. Ta druga forma jest o wiele lepsza, ponieważ bardziej przyjazna maluchowi. Domy dziecka są potrzebne, jednak z powodu zmian pracowników, i mimo zmian przepisów, dużej ilości dzieci – nie jest to najlepsze dla rozwoju i komfortu wychowanków. Dlatego właśnie ważne jest promowanie rodzinnej pieczy zastępczej. Nie każde dziecko może trafić do krewnych, dlatego ważne są rodziny, które decydują się na pozostanie rodziną zastępczą.
Istnieje kilka typów rodzin zastępczych, poza spokrewnioną rodziną zastępczą, są to:
– zawodowa rodzina zastępcza – to osoby, które nie są krewnymi dziecka. Mogą ją stworzyć małżonkowie albo osoby samotne. W zwykłej rodzinie umieszcza się od 3 do 6 dzieci. Specjalistyczne rodziny przyjmują dzieci, które są niedostosowane społecznie albo mają dysfunkcje. Są jeszcze takie, które pełnią funkcję pogotowia opiekuńczego. Do tych ostatnich trafiają dzieci w nagłych przypadkach, z interwencji. Taka rodzina musi być w gotowości, aby przyjąć pod swój dach dzieciaki w potrzebie. Taka rodzina może przyjąć do trojga dzieci, nie dłużej niż na rok, w wyjątkowych sytuacjach czas ten może zostać wydłużony o kilka miesięcy.
Rodzina zastępcza to dużo lepsza forma opieki, niż domy dziecka. Środowisko jest przyjaźniejsze, a atmosfera dużo bardziej rodzinna niż na przykład w domach dziecka. Takich rodzin wciąż jednak brakuje, a są bardzo potrzebne. Oczywiście rodzina zastępcza zawodowa to praca, za którą otrzymuje się wynagrodzenie, zależne od stażu pracy, kwalifikacji i miejscowości. Zawodowe rodziny zastępcze otrzymują również fundusze na zaspokojenie potrzeb dziecka, pomoc specjalistów w razie potrzeby i wsparcie. Taką rodzinę może tworzyć osoba samotna, albo małżeństwo. W drugim z przypadków przynajmniej jedna osoba musi mieć pracę na stałe. Aby móc zostać rodziną zastępczą zawodową, trzeba przejść niezbędne szkolenia i wykazać się odpowiednią wiedzą w tematyce związanej z dziećmi, posiadać odpowiednie umiejętności które sprawiają, że będziesz dobrym rodzicem zastępczym. Odpowiednie warunki mieszkaniowe są również ważne, jednak nie trzeba posiadać swojego mieszkania czy domu. Jeśli mieszkasz w wynajmowanym mieszkaniu, również masz szansę. Odpowiednie instytucje ocenią, czy warunki są odpowiednie i stabilne. Również właściciel mieszkania będzie proszony o to, aby poświadczyć, że wynajem jest długoterminowy. Jeśli przejdziesz przez cały ten proces, możesz zostać rodzicem zastępczym.
Niestety mimo niemałych wynagrodzeń i wsparcia, na które mogą liczyć rodziny zastępcze zawodowe, wciąż nie wiele osób samotnych i małżeństw decyduje się na stworzenie takiej rodziny. Warto jednak się nad tym zastanowić, ponieważ dobro dzieci jest ważne, a kto ma im pomóc, jak nie my – dorośli? Warto spróbować, ponieważ dzięki temu można dać wiele szczęścia dzieciom, które nie mogą czuć się bezpiecznie w rodzinie biologicznej. Jeśli taka forma pracy okaże się dla ciebie nieodpowiednia, zawsze możesz zrezygnować, a warunki tej rezygnacji powinny być jasno określone w umowie. Zawodowa rodzina zastępcza otrzymuje wynagrodzenie nawet wtedy, gdy nie ma w niej dzieci. Za gotowość dostają większy procent stawki, która określona jest w umowie. Z racji zmian przepisów nie przytoczę tutaj konkretnych stawek, jednak są one odpowiednie i adekwatne do trudności zadania. Jeśli kochasz dzieci, ich dobro jest dla ciebie ważne – spróbuj stworzyć rodzinę zastępczą. Być może jest to twoja droga życiowa. Pamiętaj, że mimo trudów i niełatwych wyzwań, taka praca to także wiele radości i poczucie, że robisz coś naprawdę dobrego.
